ضربان قلب چیست و انواع آن
به تعداد تپش‌های قلب در یک دقیقه «ضربان قلب» می‌گویند. قلب یک اندام عضلانی است که در مرکز قفسه سینه قرار دارد و با هر بار تپش می‌تواند خون را در سراسر بدن به گردش در‌آورد. ضربان قلب نرمال از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا باید در محدوده خاصی حفظ شود. به همین دلیل، با اندازه‌گیری آن می‌توان وضعیت سلامتی قلب را بررسی کرد. اگر می‌خواهید با میزان ضربان قلب نرمال در سنین مختلف آشنا شوید، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها دنبال کنید.
ضربان قلب نرمال جنین
قلب جنین معمولاً در هفته پنجم بارداری شروع به تپیدن می‌کند. تعداد تپش‌های قلب جنین در طول بارداری متغیر است و در هفته نهم بارداری به اوج خود می‌رسد، سپس از هفته سیزدهم به تدریج کاهش می‌یابد.
جنسیت جنین نیز بر روی تپش‌های قلب او تأثیر می‌گذارد. بر اساس تحقیقات، در اواخر بارداری، ضربان قلب جنین دختر به طور قابل‌توجهی بیشتر از جنین پسر است.
در جدول زیر می‌توانید میزان ضربان قلب جنین در هفته‌های مختلف بارداری را مشاهده کنید:
هفته بارداری | هفته پنج | هفته ۹ | هفته ۲۰ تا ۲۴ | هفته ۲۸ تا ۳۲ | هفته ۳۴ تا ۳۸
میانگین ضربان قلب جنین در دقیقه | ۱۱۰ | ۱۷۰ | ۱۴۴ | ۱۴۰ | ۱۳۶
بررسی وضعیت سلامتی قلب جنین یکی از کارهای رایجی است که متخصص زنان یا ماما در طول ویزیت‌های قبل از زایمان انجام می‌دهد. ضربان قلب نامنظم می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که فرزند شما اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند یا با مشکلات دیگری مواجه است. در این شرایط، ممکن است پزشک آزمایش‌های بیشتری را تجویز کند یا زایمان اورژانسی را به شما پیشنهاد دهد.
متخصص زنان و ماما با استفاده از دستگاه‌های پزشکی مانند گوشی پزشکی، مادر باردار را معاینه می‌کند. در طول دوران بارداری، هر بار که به متخصص زنان یا ماما مراجعه می‌کنید، وضعیت سلامتی قلب جنین بررسی می‌شود.
ضربان قلب نرمال کودکان
در زیر جدولی آورده شده است که بهترین میزان ضربان قلب نرمال براساس سن و گروه سنی را نشان می‌دهد:
گروه سنی | ضربان قلب نرمال در دقیقه
نوزادان (کمتر از یک ماه) | ۷۰ تا ۱۹۰
شیرخواران (یک تا ۱۱ ماه) | ۸۰ تا ۱۶۰
کودکان (یک تا ۲ سال) | ۸۰ تا ۱۳۰
کودکان (سه تا چهار سال) | ۸۰ تا ۱۲۰
کودکان (پنج تا ۶ سال) | ۷۵ تا ۱۱۵
کودکان (هفت تا ۹ سال) | ۷۰ تا ۱۱۰
کودکان و نوجوانان (بالای ۱۰ سال) | ۶۰ تا ۱۰۰
بزرگسالان (آقایان و خانم‌ها) | ۶۰ تا ۱۰۰
سالمندان | ۶۰ تا ۱۰۰
با رشد سن، تعداد تپش‌های قلب به تدریج کاهش می‌یابد و محدوده ضربان قلب نرمال در بزرگسالان و سالمندان به ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در دقیقه می‌رسد. این مقدار نیز به عنوان ضربان قلب نرمال در این گروه‌های سنی تعریف شده است.
سطح آمادگی جسمانی می‌تواند تعداد تپش‌های قلب را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، ممکن است ضربان قلب نرمال در بزرگسالان ورزشکار که به صورت حرفه‌ای تمرین می‌کنند به طور طبیعی به کمتر از ۶۰ تپش در دقیقه برسد.
ضربان قلب یک ورزشکار مرد در حال دویدن
در هنگام استراحت ضربان قلب نرمال ورزشکاران حرفه‌ای به طور طبیعی در مقایسه با سایر افراد کمتر است.
ضربان قلب نرمال در بارداری
هیچ تعریف استانداردی در مورد ضربان قلب نرمال در دوران بارداری وجود ندارد. با این حال، تحقیقات نشان داده است که تعداد تپش‌های قلب در زنان باردار در مقایسه با سایر زنان بالاتر است. در یک مطالعه روی ۳۶۲۳۹ زن باردار، محققان متوجه شدند که ضربان قلب در دوران بارداری به طور میانگین حدود ۱۰ درصد (هفت تا هشت تپش در دقیقه) افزایش می‌یابد. به‌علاوه، این مطالعه نشان داد که میانگین ضربان قلب در طول بارداری به طور پیوسته بالاتر می‌رود. برای مثال، میانگین آن در هفته دهم ۷۹/۳ تپش در دقیقه است، اما در هفته ۴۰ به ۸۶/۹ تپش در دقیقه می‌رسد.
تغییر تعداد تپش‌های قلب در دوران بارداری یک اتفاق طبیعی است، چون قلب مجبور است فعالیت خود را افزایش دهد و خون بیشتری را به سراسر بدن پمپاژ کند. بعضی از زنان باردار متوجه تغییر فعالیت قلب خود نمی‌شوند، اما تعدادی از آن‌ها ممکن است این اتفاق را نگران‌کننده یا آزاردهنده بدانند.
مهم است که در دوران بارداری به طور منظم به متخصص زنان یا ماما مراجعه کنید تا وضعیت سلامتی قلب شما را بررسی کند و فشار خون‌تان را اندازه بگیرد. علاوه بر این، اگر تغییر ضربان قلب با علائم غیرطبیعی مثل مشکلات تنفسی، سردرد شدید، تورم یک یا هر ۲ پا، افزایش ناگهانی فشار خون و… همراه بود، لازم است فورا به بیمارستان بروید یا با اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید.
نحوه اندازه‌گیری ضربان قلب بهترین شکل
1. قبل از شروع اندازه‌گیری ضربان قلب، بهتر است چند دقیقه بنشینید و استراحت کنید تا فعالیت قلب کمتر شود و نتیجه دقیق‌تر باشد.
2. برای شروع اندازه‌گیری، مچ دست خود را به سمت سقف بچرخانید تا کف دست به سمت بالا بگردد.
3. از انگشتان اشاره و وسط دست خود برای پیدا کردن نبض استفاده کنید. معمولاً می‌توانید نبض خود را در پایین انگشت شست احساس کنید. اگر پیدا کردن نبض در مچ دست سخت است، می‌توانید دو انگشت خود را بر روی گردن یا نای خود قرار داده و نبض را در آنجا حس کنید.
4. تعداد ضربان‌ها را به مدت ۳۰ ثانیه بشمارید. برای این منظور، شمارش ضربان‌ها را به صورت دقیق از لحظه شروع شمارش تا ۳۰ ثانیه انجام دهید.
5. عدد به دست آمده را در ۲ ضرب کنید تا تعداد ضربان قلب در دقیقه به دست آید.
اگر مشکلی در پیدا کردن نبض در مچ دست دارید، می‌توانید از دستگاه‌هایی مثل فشارسنج دیجیتال، مچ‌بند هوشمند یا برنامه‌های موبایلی که ضربان قلب را اندازه‌گیری می‌کنند، استفاده کنید. این ابزارها و روش‌ها به شما امکان می‌دهند به طور دقیق ضربان قلب نرمال خود را مشاهده کنید.
کلام پایانی
کاهش یا افزایش تپش‌های قلب لزوما همیشه به معنی بیمار بودن شما نیست. چون عوامل مختلف مثل سطح فعالیت بدنی، دمای هوا، استرس و… همگی می‌توانند روی آن تاثیر داشته باشند. با این حال، اگر تغییر ضربان قلب با علائم آزاردهنده مثل سرگیجه یا تنگی نفس همراه بود، باید فورا به دکتر قلب و عروق مراجعه کنید.
فروشگاه ایران لیتمن
ما بهترین گوشی های پزشکی برند لیتمن برای همه پزشکان عزیز فراهم آوردیم. خرید گوشی های پزشکی لیتمن در مدل های جدید کلاسیک ۳ ٬ کاردیولوژی ۴ و مسترکاردیولوژی موجود است.